Satış siparişleriniz var, öngörülerinizi aldınız, bağımsız taleplerinizi belirlendiniz yani genel olarak sistemsel talepleriniz belirlendi.
Ürünün, ürün ağacı gibi, rotası gibi temel verilerine bunun yanında da emniyet stokları, sabit parti miktarı gibi malzeme ihtiyaç planlamasına etki eden parametrelerini de sahipsiniz diyelim.
Yani artık ihtiyacınız olan üretilecek bir mamul ya da yarı mamulünden, ne zaman üretilmesi ve kaç adet üretilmesi gerekir bilgisine malzeme ihtiyaç planlamasını çalıştırarak ulaşabilirsiniz.
Bu bize “hangi tarihte kaç adet üretilmesi gerekir” bilgisini verirken sonsuz kapasiteye göre ihtiyaç planlaması (MRP 1) denilen sistemler, bunu bu tarihte üretebilir miyim sorusunun cevabını vermez. Bunun cevabını sonlu kapasiteye göre malzeme ihtiyaç planlaması (MRP 2) sistemleri ile alabiliriz.
Sonlu kapasiteye göre malzeme ihtiyaç planlamasının aşamalarından biri de darboğaz iş merkezi planlaması diye de adlandırılan, kaba kapasite süreçleridir. Kaba kapasite; ilgili dönemlerde ihtiyaç duyulan üretimleri, o dönemin içinde üretip üretemeyeceğinizi görebileceğiniz yapılardır.
Kaba kapasiteye bakıldığında, iş merkezlerinin kullanılabilir kapasitesini zaman bazlı ya da miktar bazlı olarak hesaplayabilirsiniz. Zaman hesaplamalarda, iş merkezlerinin ilgili dönemdeki çalışma süreleri üzerinden kullanılabilir kapasiteyi hesaba katacak iken, miktar bazlı hesaplamalarda ise hangi ürün den üreteceğiniz önemli olmaksızın maksimum ürün kapasite miktarına göre bir kapasite hesaplaması sağlanacaktır.
Kapasite sonuçlarını incelerken verebileceğiniz çeşitli kararlar olabilir, kapasitenin üstüne çıkan bir iş yükünü gördüğünüzde, kapasite arttırımına yönelik ek vardiya tanımlaması, fazla mesai belirlenmesi veya yeni makine yatırımına karar verebilirsiniz. Bunlara benzer şekilde atıl kapasiteyi de takip edebilmek önemlidir. Yoğun periyotlardaki üretim ihtiyacının atıl bulunan kapasite periyotlarına dağıtılması gibi ek kararlar vererek kapasitenizi daha verimli kullanım olanağı bulabilirsiniz. Aynı zamanda boş kapasiteyi sadece planlama değil, satış ekiplerinin de takip edebilmesinin sağlandığı durumda atıl kapasite çok daha efektif yönetilebilmektedir.
Genelde ihtiyaç olan ise sonlu kapasite de verilen kararlara göre tedarik planlaması süreçlerinin MRP1 seviyesinde tekrar gözden geçirilmesidir.
Çoğu firma malzemesi olmayan bir ürünü, üretim planına almak ve üret kararını üretime göndermek istemez. Aynı şekilde üretemeyeceği bir üretimin malzemelerini erkenden hazırlayıp bekletmek istemez. Üretim ve tedarik süreçlerinin entegre yürüdüğü yapılarda stok maliyetlerinde ve elde tutma giderlerinde optimizasyon daha kolay sağlanacaktır.
Planlama süreçlerinizi simüle etmek istediğiniz durumda da kaba kapasite elinizi büyük ölçüde güçlendirebilen bir araçtır. Satıştan gelen kesin olmayan taleplerinizin “kabaca” üretim planınınız da ne ölçüde yer kaplayacağınızın cevabını alabilirsiniz, hangi periyotta üretip üretmeyeceğinizi ya da mesai artışı gibi kapasite artışınızı sağlayacak çözümlere ihtiyacınız olmadığı kararını verebilirsiniz. Bu talebi karşılamak her zaman karlı olmayabilir. Hem kapasite artışından gelen ek maliyet karlılığınızı düşürüyor olabilir. Hem de bu kesin olmayan talep gerçekleştiği durumda diğer “yetişmesi gereken talepler” de gecikmeler yaşanacak olabilir. Bu takiplerin ilk incelenebildiği araç olan kaba kapasite yönetimi, planlama ekibinin ilk ve temel silahlarından biridir.
