ERP ve EDII

Elektronik Veri Alışverişi (Electonic Data Interchange-EDI) 5 yıl öncesine kadar işletmelerin hayatında yokken şu an pek çok farklı sektördeki işletmenin en önemli verilerini taşıyor hale gelmiştir. Özellikle Savunma Sanayinde veri güvenliği ile ilgili olarak yapılması gerekenler bilgi gizliliği yüksek olan veriler EDI kullanarak daha güvenli bir şeklide yerlerine ulaşmaktadır. Aynı şeklide Otomotiv söktöründe yüklü miktarda gelen satış siparişleri ve gün içerisinde kesilen yüzlerce irsaliyenin, faturanın doğru şeklide takibinin yapılması gün geçtikçe zorlaşıyordu. Günümüzde, EDI uygulamaları sayesinde Otomotiv sektöründeki bu sorun da aşılmış oldu. Bunun dışında, finansal bilgilerin aktarımı, PDKS sistemlerinden veri toplama ya da kurumların kullandığı diğer programlar arasında veri alışverişi de EDI ile başarılmış oldu.

EDI uygulamaları ile veri transferinde kullanılan ve uluslararası literatürde geçerliliği olan veri formatları şunlardır; CSV, TEXT, DELFOR, DESADV, XML. Bu formatlar sayesinde okyanus ötesindeki insanlar ile aynı dili konuşmak mümkündür.  Böylece, tedarikçilere gönderilecek olan satın alma siparişleri de herhangi bir EDI formatlıyla ERP sistemi tarafından üretilerek tedarikçilere elektronik ortamda gönderilmektedir; Bu yöntemle zaman tasarrufu yapılmakta ve hataların önüne geçilmektedir.  Örneğin; Caterpillarin dünyada üretim yapan onlarca fabrikası var. Caterpillar, tedarikçilerine tek bir standart sipariş dosyası içerisinde birden fazla ülke için yer alan siparişlerini EDI yolu ile gönderebilmektedir. Bu bilgiler tedarikçilerin ERP sistemlerine hatasız işlenebilmekte ve bu güncel verilere göre kurumlar ham malzeme planlamalarını, işçilik ve mesai planlarını ERP sistemiyle optimize ederek minimum stokla zamanında üretim yapma şansını yakalamaktadır. Ayrıca ERP sistemine veri girişinde oluşabilecek hatalar sıfıra indirilmektedir. EDI uygulamaları kullanılmadan önce, gün içerisinde yapılan onlarca sevkiyatın takibi ve bunların manuel ana üreticilerin portallarına girilmesi bir hayli zor ve hataya açıktı. Şimdi ise ERP siteminde irsaliye ya da fatura kaydedildiği anda web üzerinden ASN’ler ve elektronik faturalar müşterilerin sistemlerine anlık olarak kaydediliyor. Böylece tahsilatlarda yaşanan irsaliye fatura uyumsuzluğu ortadan kalkmış oluyor. Ayrıca, veriler hızlı bir şekilde ve otomatik olarak aktarıldığı için manuel girişlere göre hatalar sıfır düzeyine iniyor.

EDI sistemleri ile bu uygulamaların dışında, satış ve satın alma fiyat güncellemeleri de ERP sisteminde hatasız ve hızlı bir şeklide yapılmaktadır. Özetle, otomotiv, tekstil v.b. gibi sektörlerde, günümüzün rekabet koşullarında çok hızlı değişen pazar taleplerine karşı, siparişlerin ve diğer belgelerin hızlı ve doğru bir şekilde aktarılması önemli iken; Savunma Sanayi için olmazsa olmaz konulardan biri ise veri güvenliğinin sağlanmasıdır. Bu da verilerin kripto edilmesiyle yapılabilir; kripto edilmiş veriler özel EDI uygulamasıyla çözülüp EDI sistemlerine aktarılabilir.  Bu tür entegrasyonlarda, ERP sistemi ile kripto sistemlerinin de beraber çalışabildikleri tecrübe edilmiştir.

IAS Geliştirme Koordinatörü
 

Mehmet Nuri Demirel